ပြည်မြို့ ရွှေဆံတော်စေတီတော်မြတ်ကြီးသည် ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ဘုရား၏ သာသနာဦး ကာလတွင် အစဦးဆုံး တည်ထားသော စေတီတော်မြတ်ကြီးဖြစ်၍ ဤဘဒ္ဒကမ္ဘာတွင် အံ့ချီးဖွယ် မကုန်နိုင်သည့် ဆံတော်ရှင် စေတီတော်မြတ်ကြီးပင် ဖြစ်ပါပေသည်။ ဤစေတီတော်မြတ်ကြီးကို သာသနာနှစ် ၁၂၆ ခုနှစ်တွင် သရေခေတ္တရာပြည့်ရှင် ဒွတ္တပေါင်မင်းကြီးမှသည် ကုန်းဘောင်ခေတ်အနွယ်တော်ဝင်ဖြစ်သည့် ဘိုးတော်ဦးဝိုင်း၏ သားတော် ပြည်မင်းသီရိမဟာသီဟဓမ္မရာဇာ လက်ထက်တိုင်အောင် မင်း၊ မိဖုရားများကသာ ဘုရားဒါယကာပြု၍ ရွှေသင်္ကန်းကပ်ခြင်း၊ စိန်ဖူးတော်၊ ငှက်မြတ်နားတော်၊ ရွှေဟင်္သာ တို့ကို မပြတ်ဆက်ကာ တည်ဆောက်ပြုပြင် မွမ်းမံပူဇော်ကိုးကွယ်ခဲ့ကြမြဲဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံသည် ကုန်းဘောင်ခေတ်တွင် ထီးကျိုးစည်ပေါက် ကျွန်သပေါက်အဖြစ်သို့ ခရစ်နှစ် ၁၈၈၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ (၁)ရက်နေ့မှ စတင်၍ အင်္ဂလိပ်လက်အောက် ကျွန်နိုင်ငံဘဝသို့ ကျရောက်ခဲ့ရပေသည်။ ယင်းသို့ ကျွန်နိုင်ငံအဖြစ်ကျရောက်ခဲ့ရာ လူမျိုးအားဖြင့် ကျွန်လူမျိုး၊ နိုင်ငံအားဖြင့် ကျွန်နိုင်ငံ၊ ကိုးကွယ်သည့်ဘာသာ သာသနာအားဖြင့်လည်း ကျွန်ဘာသာ သာသနာဖြစ်ခဲ့ရသဖြင့် ရှေးမင်း အဆက်ဆက် ပြုပြင်တည်ဆောက် ကောင်းမှုပြုခဲ့သည့် စေတီပုထိုးများမှာ သာသနာ့ဒါယကာမဲ့သည့် ဘဝဖြင့် ပျက်စီးယိုယွင်း မရှုမလှ စံပယ်တော်မူရရှာပေသည်။ ဤသို့သော ဖြစ်ရပ်များနှင့်လည်း ဆံတော်ရှင်စေတီတော်မြတ်ကြီး ကြုံဆုံခဲ့ရပေသည်။ ရှေးယခင်က စေတီတော်မြတ်ကြီးမှာ မင်းမိဖုရားများသာ ဒါယကာပြု၍ တည်ဆောက်ခဲ့ကြ သော်လည်း ယခုအခါ တိုင်းတစ်ပါးသား ဘာသာခြားသူတို့၏ လက်အောက် ကျရောက်နေရသဖြင့် ရဟန်းရှင် ပြည်သူတို့၏ တာဝန်သာဖြစ်တော့သည်ဟူသော ခံယူချက်ဖြင့် ပြုပြင်တည်ဆောက် မွမ်းမံ ထိန်းသိမ်းလာကြသည်မှာ အင်္ဂလိပ်လက်အောက် ကျွန်ဘဝမှသည် ယနေ့ လွတ်လပ်သည့် နိုင်ငံတော်ကြီး အဖြစ် ပြန်လည်ရပ်တည်နိုင်သည်အထိ ပြည်သူများကသာ ဆံတော်ရှင် စေတီတော်မြတ်ကြီးကို ထိန်းသိမ်းခြင်း၊ စောင့်ရှောက်ခြင်း၊ ပူဇော်ခြင်းဟူသည့် အလုပ်သုံးမျိုးဖြင့် နှစ်ပေါင်း (၁၈၄)နှစ်တိုင်တိုင် ပြည်သူတို့က ရွှေသင်္ကန်းကပ်လှူခြင်း၊ စိန်ဖူးတော်၊ ငှက်မြတ်နားတော်၊ ရွှေဟင်္သာတို့ကို ပြုပြင်မွမ်းမံလာခဲ့ကြပေသည်။ ထိုသို့ ရဟန်းရှင်ပြည်သူများ၏ တာဝန်သာဖြစ်တော့သည်ဟူသော ခံယူချက်ဖြင့် နှစ်ပေါင်း (၁၈၄)နှစ်တိုင် ဆံတော်ရှင်စေတီတော်မြတ်ကြီးကို ပြုပြင်တည်ဆောက်မွမ်းမံခဲ့ရာမှ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၆ဝ ပြည့်နှစ်၊ တပေါင်းလပြည့်ကျော် (၁၃)ရက်၊ ခရရစ်သက္ကရာဇ် ၁၉၉၉ ခုနှစ်၊ မတ်လ (၁၄)ရက်၊ တနင်္ဂနွေနေ့တွင် လေးဆူဓာတ်ပျော် ရွှေဆံတော်စေတီတော်မြတ်ကြီး လုံးတော်ပြည့် ရွှေသင်္ကန်း ကပ်လှူခြင်း၊ စိန်ဖူးတော်၊ ငှက်မြတ်နားတော်၊ ရွှေဟင်္သာ၊ ရွှေဆပ်သဖူးတော်တို့ တင်လှူပူဇော်ပွဲတွင် နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲနှင့် စစ်ဘက်နယ်ဘက် ဒေသဆိုင်ရာအာဏာပိုင်များက သာသနာ့အဆောင် အယောင်များနှင့်အတူ စိန်ဖူးတော်၊ ငှက်မြတ်နားတော်၊ ရွှေဟင်္သာ၊ ရွှေဆပ်သဖူးတော်တို့ကို ဆံတော်ရှင်စေတီအား လက်ယာရစ် လှည့်လည် ပူဇော်ပြီး ရွှေဆံတော်စေတီတော်မြတ်ကြီး အထွဋ် (ထိပ်ဆုံး)ရှိ ပိန္နဲတိုင်တွင် တပ်ဆင်တင်လှူပူဇော်ပေးပြီး ပြည်မြို့ လေးဆူဓာတ်ပျော်ရွှေဆံတော် စေတီတော်မြတ်ကြီး အားလုံးတော်ပြည့် ရွှေသင်္ကန်း ကပ်လှူပြီးစီးခြင်းနှင့်အတူ စိန်ဖူးတော်၊ ငှက်မြတ်နားတော်၊ ရွှေဟင်္သာ၊ ရွှေဆပ်သဖူးတော်နှင့် ရတနာပစ္စည်းများ တင်လှူပူဇော်ခဲ့ပါသည်။